Aan de slag met… Lian Heller

In de serie ‘Aan de slag met…’ krijgen we een kijkje in het werk van iemand die zich inzet voor de Zeeuwse arbeidsmarkt. Dit keer gaan we in gesprek met Lian Heller van Expat Center Zeeland. Zelf is ze jarenlang expat geweest en nu geeft ze expats die naar Zeeland komen advies en een warm welkom. Daarnaast werkt ze momenteel aan de uitbreiding van het Expat Center binnen heel Zeeland.

 

 

Expat Center Zeeland, wat houdt dat in?

Het Expat Center is een publiek informatiepunt voor internationale werknemers die naar Zeeland komen om te werken en te wonen. Als adviseur help ik ze op gebied van wet- en regelgeving en bij vragen met betrekking tot de private sector. Denk hierbij aan vragen over belasting, kinderopvang, taaltraining, etc. Het is dus eigenlijk een warm welkom en een zachte landing geven. En naast kenniswerkers en arbeidsmigranten, kunnen we deze informatie ook geven aan internationale studenten, internationale start-up bedrijven en nationale vestigers die vanuit een ander deel van Nederland hier komen werken van informatie voorzien. Ook werkgevers geven we advies. We hanteren een kompas dat staat voor gastvrij, concreet, verbindend, solide en alert.

Het Expat Center is in 2019 begonnen als pilot in Zeeuws-Vlaanderen. De ambitie is om Zeeland-breed te opereren. Dan heb je het volume om als internationaal center te werken en om verschillende voorzieningen in één punt succesvol onder te brengen. Momenteel vallen we als organisatie nog onder Onbegrensd Zeeuws-Vlaanderen (bestaande uit de 3 Zeeuwse-Vlaamse gemeenten). Wanneer we Zeeuwsbreed gaan, en we hopen dat dat dit jaar zo is, dan zullen we richting een andere organisatie gaan.

 

Wanneer ben je nu eigenlijk een expat?

Het woord expat betekent dat je vanuit je thuisland tijdelijk in een ander land wordt overgeplaatst om te werken en te wonen. Veelal is dat dan een overplaatsing door een internationaal bedrijf. De realiteit vandaag de dag is dat heel veel werkgevers direct rekruteren in het buitenland. Werknemers uit het buitenland worden direct aangenomen in Nederland. Op een Nederlands contract. Daarom spreek ik minder over expats en juist meer over internationals.

Kenniswerkers en arbeidsmigranten zit wel een verschil in. Een kenniswerker is een hoogopgeleid persoon. Als een kenniswerker naar Nederland of Zeeland komt, dan is dat omdat het beroep wat die persoon uitvoert, op dat moment moeilijk te vinden is in de eigen omgeving. Bij kenniswerkers hangen er ook salariscriteria aan vast. Die criteria zijn vastgesteld door de Immigratie- en naturalisatiedienst (IND). En ben je geen kenniswerker? Dan ben je een arbeidsmigrant. Arbeidsmigrant is wel echt een containerbegrip en veel mensen hebben er ook een verkeer beeld van. Binnen Zeeland is de verhouding 80% arbeidsmigrant en 20% kenniswerker.

 

Waarom is het Expat Center zo belangrijk voor expats/internationals?

Je hebt nu één punt waar je alle informatie kan halen. Veel informatie wordt al vooraf gegeven via onze website. Dan weet je al, als je aankomt, wat je allemaal kan verwachten. We zijn eigenlijk een digitaal loket en bij aankomst in Zeeland helpen we de expats/internationals verder. En dat is ook leuk. Je krijgt mensen die spontaan aankloppen, mails sturen en telefoontjes. Dat is heel verschillend.

We geven bijvoorbeeld uitgebreid informatie over het aanvragen van een werk- en verblijfsvergunning. In Europa hebben we vrij verkeer voor Europeanen en is er niet zoveel nodig om te regelen. Maar kom je van buiten de EU, dan mag je niet zomaar hier komen wonen en werken. Daarvoor moet een aanvraag ingediend worden (door de werkgever) via de IND. Zij bepalen of die persoon een gecombineerde werk- en verblijfsvergunning krijgt. Bij goedkeuring mag je naar Nederland reizen en haal je na aankomst eerst je vergunning op bij het IND. De volgende stap is dat de international zich registreert bij een gemeente om te wonen en om een BSN nummer te krijgen.

Daarna is het idee dat je een bezoek brengt aan het Expat Center. Dan kunnen we helpen met andere zaken zoals: Kan ik een auto invoeren? Moet ik mijn rijbewijs omzetten? Is er een kinderopvang of school voor de kinderen?

 

 

Waarom is het Expat Center zo belangrijk voor Zeeland?

Eind 2019 waren er 14.055 geregistreerde internationale werknemers in Zeeland. We hebben ook nog steeds mensen die zich niet laten registreren, dus het aantal zal waarschijnlijk nog wel een beetje hoger zijn. We zien een gemiddelde jaar op jaar toename van 17% en dit zal blijven toenemen.

Ondertussen zijn internationals al ruim 7% van de Zeeuwse beroepsbevolking. Gezien de oplopende personeelstekorten in diverse branches is er in Zeeland veel aan gelegen om de internationals te behouden en een warm welkom te geven zodat ze hier graag willen werken en in Zeeland blijven. Ze zijn een wezenlijke factor voor het in stand houden van de Zeeuwse economie. Door het aantrekken van internationals blijven Zeeuwse gemeenten aantrekkelijk voor bedrijven om te blijven of om zich te vestigen. Dit heeft ook een positief effect op het behoud van voorzieningen en van de leefbaarheid in Zeeland.

 

Ben je zelf ook expat of international geweest?

Ja, ik heb zelf twee keer in het buitenland gewerkt. Mijn eerste baan was in Brussel. Daar ben ik gaan werken en wonen. Daarna ben ik terugkomen naar Nederland, maar ben ik vervolgens naar Zwitserland vertrokken. Ik heb daar 18 jaar gewerkt en gewoond in Zurich. Ik weet zelf hoe het is om international te zijn. Ik ben in mijn werk ook op den duur doorgestroomd naar personeelszaken en daar heb ik zo’n vijf jaar relocation gedaan ten behoeve van expats. Ik ken dus goed hoe het werkt vanuit de werkgeverskant.

 

Hoe ziet jouw werkdag eruit?

Die is erg gevarieerd! Internationals kloppen aan, ik zie ze in persoon of digitaal. Er zijn vergaderingen met andere Expat Centra en andere organisaties waarmee we grensoverstijgend kunnen samenwerken. Ik bezoek bedrijven met internationale werknemers om zo het Expat Center te introduceren en geef presentaties bij initiatieven die relatie hebben met internationalisering.

Daarnaast ben ik betrokken bij de internationalisering van verschillende projecten. Denk bijvoorbeeld aan een internationale community opbouwen voor internationals om onder elkaar te netwerken. Hiervoor willen we programma’s ontwikkelen en opzetten en een agenda opzetten met evenementen gekoppeld aan informatie, educatie en cultuur. Het eerste (jaar)evenement staat inmiddels gepland op 14 mei 2022.

 

Waar ben je trots op?

Ik ben er heel trots op dat we zo’n goede website hebben opgezet waar internationals en werkgevers echt blij mee zijn. Die complimenten hebben we al vaker mogen ontvangen.  

We zijn het eerste Expat Center in Nederland dat ook informatie en hulp biedt aan arbeidsmigranten uit de MOE landen*. Nationaliteiten van expats in Zeeland zijn 34% Pools en 14%  Roemeens. Voor hen is er een aparte ingang op de website, speciaal in hun eigen taal. Zij zijn hier meestal tijdelijk en gaan niet op een taaltraining. Het Engels is vaak minimaal, maar we willen ze graag goed helpen en informeren. We hebben het belang van het registreren met animatie filmpjes in kaart gebracht. Het gaat hierbij onder andere over rechten en plichten zodat men van te voren al weet hoe het in Nederland werkt.

* De Midden- en Oost-Europese landen (ook MOE-landen genoemd) zijn de landen die sinds 2004 zijn toegetreden tot de Europese Unie. Het gaat om Polen, Hongarije, Tsjechië, Slowakije, Slovenië, Estland, Letland en Litouwen, Roemenië en Bulgarije en Kroatië.

Wat is de meest bijzondere case die je tot nu toe bent tegengekomen in dit werk?

Leuk om te vertellen is dat we steeds bekender worden en dat is fijn. En natuurlijk ook een doelstelling. Zelfs zo bekend al, dat ik vorig jaar twee mails ontving van twee Chinese internationals die in Yerseke gingen werken. Ze wilden graag een afspraak met me maken om hun verblijfsvergunning op te halen.

Nu is één van de doelstelling van het Expat Center Zeeland om een vestigingspunt te worden voor het IND, maar daar komt veel bij kijken. Zover zijn we nog niet, maar zij dachten dat we al zo’n punt hadden. Ze vertelden me dat hun verblijfsvergunning naar mij was gestuurd. En jawel, het klopte! De dag erna ontving ik de verblijfsvergunningen in de post. Heel even dacht ik: “dit is de meest korte weg om het IND naar Zeeland te halen!” Maar zo werkt het natuurlijk niet. Ik ben gaan uitzoeken hoe dit nu was ontstaan. De Chinese onderzoekers waren via de universiteit Groningen aangemeld en de universiteit dacht dat het IND al in het Expat Center Zeeland aanwezig was. Dus ja zo word je bekend, maar de grote doelstelling om het IND naar Zeeland te halen moeten we nog verwezenlijken. Hier werken we ook zeker naar toe.

 

Wat is een van de grootste misvattingen op de (Zeeuwse) arbeidsmarkt?

Toch weer het begrip ‘arbeidsmigranten’. Het is een containerbegrip waar weleens negatief over geoordeeld wordt. En dan denk ik dat mensen eerder denken aan de lager geschoolden, de mensen die met hun handen werken. Maar zij zijn wél degene die ons helpen met werkzaamheden die wij zelf in Zeeland (en in de rest van Nederland) niet kunnen of willen doen. Zeker nu er veel tekorten zijn, is hun hulp juist nodig. Daarom is het zo belangrijk om fatsoenlijk met elkaar om te gaan. Het is belangrijk om tussen overheid, werkgevers, expats en inwoners te blijven praten. Gelukkig zit er al veel vooruitgang in.

 

Welke kansen liggen er volgens jou nog voor het oprapen?

Ik denk dat het bundelen van initiatieven slim is. Het bundelen is een aanpak die erkend wordt door bedrijven en gemeenten. Je kunt soms het best dingen samen doen. Daarnaast is het ook goed om eens naar andere regio’s te kijken en de best practices met elkaar te delen. Dat doen we ook met andere Expat Centra in Nederland. Wij zitten een aantal keer per jaar samen om kennis en ervaring te delen.

 

Hoe kijk je aan tegen (toekomstige) samenwerkingen in de arbeidsmarktregio?

Deze samenwerking geeft verbinding tussen overheid, bedrijfsleven en onderwijs. Door samen op te trekken kun je samen buitenlands talent aantrekken en laten zien wat Zeeland te bieden heeft. Het Expat Center neemt niet zelf mensen aan, maar wij kunnen wel laten zien waarom het goed is om hier te werken en te wonen.

 

Aan de slag… wat staat er vandaag (nog) op je planning?

Ik heb dadelijk een volgende meeting. Iedere maand zit ik in een cultural awareness overleg. Een overleg voor nieuwe internationale werknemers die bij Dow Terneuzen starten. Ik geef kort uitleg en een introductie over het Expat Center. En ik geef informatie over de International Community Zeeland (een onderdeel van het Expat Center) waar internationals onder elkaar kunnen netwerken en wat er allemaal voorhanden is om die zachte landing te kunnen maken en hoe leuk het is om in Zeeland te werken en te wonen.

Vanmiddag werk ik verder aan het evenement van 14 mei. Dit evenement is bedoeld voor internationale werknemers en hun familie in Zeeuws-Vlaanderen en in Zeeland. Er zijn stands en er is een educatieplein, een huizenmarktplein en een promotie Zeeland plein. Er is ook een food markt met internationale & nationale proeverijen, muziek en een drankje. Er zal ook een officieel moment zijn met de provincie, gemeente Terneuzen en het management van Dow (we zijn te gast in het Dow PV gebouw). Het aantal aanmeldingen staat momenteel op zo’n 360. Ik hoop dat we 500 internationals op bezoek krijgen en dat we kunnen terugkijken op een mooi geslaagd evenement.

 

Bent u werkgever en wilt u meer informatie over het Expat Center Zeeland? Ga dan naar: www.expatcenterzeeland.com 

Wilt u meer weten over hoe dit project tot stad is gekomen, de opzet en de laatste stand van zaken? Bekijk dan onze projectpagina

 

Bekijk ook de eerdere interviews van de serie 'Aan de slag met...':

Aan de slag met... Frits Leenders (Zeeuws Team van Jobhunters en Jobcoaches)

Aan de slag met... Lia Spruit (coördinator Werkgeversservicepunt Oosterschelderegio)